အျဖစ္မ်ား ၍ လူသိနည္းေသာ " စီ " ပိုး၏ လကၡဏာမ်ား

အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးက အျဖစ္မ်ားတယ္။ ႏံုး ၊ ေမာ ၊ မ်က္လံုး၀ါ ၊ အသည္းေရာင္ ၊ အသည္းေျခာက္ ၊ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္တာေတြ ေတာ့ လူသိမ်ားၾကပါတယ္ ။ သန္း ၁၇၀ ဆိုတာ ကမာၻ႕လူဦး ေရ ရဲ႕ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္ ။ အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးရွိတဲ့ လူေတြေျပာတာပါ ။ ေသြးသြင္းမိလို႔ ၊ ေဆး မလိုဘဲ ထိုးမိလို႔ ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး စြဲမိလို႔ ၊ လိင္အေပ်ာ္အပါး မ်ားမိလို႔ ၊ သြားစိုက္ သြားႏုတ္ လုပ္မိလို႔ ၊ ခြဲစိတ္ကုသ ခံဖူးလို႔ ၊ ကေလး ေမြးခဲ့လို႔ ၊ ကာကြယ္ ေဆးထိုးရာ တစ္ခါသံုး အပ္မသံုးမိ လို႔ စတဲ့စတဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေတြေၾကာင့္ ကူးၾကပါတယ္ ။ ဘယ္အခ်ိန္ က စျဖစ္မွန္း လည္း မသိဘူး ။ ေရာဂါ လကၡဏာ မျပတဲ့ လူမျပဘူး တခ်ဳိ႕မွာ ၀င္ျပီးရင္ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေန ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ဟာ နာတာရွည္ အသည္းေရာင္ ျဖစ္တယ္။ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက အသည္းေျခာက္ ဆီကို ကူးသြားတယ္ ။ ေရာဂါတိုးတာ ေျပာတာပါ ။ အဲ့ဒိ ထဲက ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေသတယ္ ။ ေရာဂါ လကၡဏာ က ထင္ထင္ရွားရွား မျပဘဲ ႏွစ္ ၂၀ ႏွစ္ ၃၀ ရွိေနတယ္ ။ လြန္မွ ျပတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ တိတ္တခိုး ပြားေနတဲ့ ကပ္ ( Silent Epidemic ) လို႔ တင္စားၾကတယ္ ။ ေရာဂါက တိုးတယ္ ။ ျဖည္းျဖည္း တိုးတယ္ ။ ပိုးက ခႏၶာကိုယ္ ရဲ႕ ကိုယ္ခံ စြမ္းအားကို လႉံ႕ေဆာ္တယ္ ။ ခႏၶာကုိယ္ က ပိုးကို တိုက္တဲ့ စနစ္ေတြ သံုးတယ္ ။ ပိုးက ေရွာင္တိမ္းတယ္ ။ ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ ပဲ ျပန္ထိတယ္။ ပိုးကို မထိဘူး။ ဒီမွာတင္ အသည္း မဟုတ္တဲ့ လကၡဏာေတြ ရေတာ့တာပဲ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ထိတာကို autoimmune လို႔ေခၚတယ္ ။

လကၡဏာေတြမွာ -
- အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ ေရာဂါမ်ား ( strong association )
- အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးနဲ႔ ဆက္စပ္တယ္လို႔ ထင္ရတဲ့ ေရာဂါမ်ား ( moderate association )
- အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးနဲ႔ ဆက္စပ္မယ္လို႔ ထင္ရတဲ့ ေရာဂါ မ်ား ( mild association ) ဆိုျပီး သံုးမ်ဳိး အုပ္စုရွိတယ္ ။
အိပ္ေရး၀ ေပမယ့္လည္း မနက္ထရင္ နည္းနည္း ႏံုးတယ္။ ေနျမင့္ေလ ႏံုးေလပါပဲ။ တစ္ခါ တေလ အလုပ္ၾကာၾကာ လုပ္ျပီး တာနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ ႏံုးတယ္ ဆိုတဲ့ လူေတြ ဟာ ဒီအသည္းေရာင္ စီ ပိုးေၾကာင့္ မဟုတ္ေလာက္ဘူး။ စိတ္က် ေရာဂါ တို႔ သိပ္ေဟာက္တဲ့ ေရာဂါ
( sleep apena ) တို႔ ျဖစ္မယ္ ထင္တယ္ ။ တခ်ဳိ႕က အိပ္ေမာက်ရင္ အသက္ရွဴ လမ္းေၾကာင္း ပိတ္ပိတ္သြား တတ္တယ္ ။ မနက္က်ေတာ့ တအားႏံုး ေနေရာ ၊ အဲဒါကို sleep apena လို႔ေခၚတယ္။
ႏံုးတယ္ ဆရာ ၊ ခံႏိုင္ပါ့မလား လို႔ ေမးေပမယ့္ အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးကို ကုလို႔ ေပ်ာက္သြားရင္ ဒီႏံုးတာ ဟာလည္း ေပ်ာက္သြားတာပဲ ။
ရူမတိြိဳက္ ( Rheumatoid ) ဆိုတဲ့ အဆစ္ေရာင္ ေရာဂါ မွာ ျမင့္တက္တတ္တဲ့ Rheumatoid factor ( RF ) ဆိုတာ အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးရွိတဲ့ လူအမ်ား စုမွာ ျမင့္တက္တယ္ စသည္ျဖင့္ အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးကုတဲ့ အခါ မွာ ရွာေဖြရတယ္ ။

ပထမ အုပ္စု
အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးနဲ႔ ဆက္စပ္ တဲ့ ေရာဂါမ်ား
( က ) MIxed cryoglobulinemia ( ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ ျပန္တိုက္တဲ့ ေအးခဲသြားေသာ ပဋိ ပစၥည္း တြဲမ်ား )
( ခ ) Purpura ( အေရျပား ေသြးကြက္ေပၚ ျခင္း ) ; အေရျပား ေသြးမွ်င္ ေလးမ်ား ေရာင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ ။
( ဂ ) Neuropathy ( အာရံုေၾကာ ေရာဂါမ်ား )
( ဃ ) Non-deforming , Arthralgias ( အရိုး အဆစ္ အျမစ္ ေရာင္တဲ့ ေရာဂါမ်ား ဒါေပမဲ့ အရိုး အဆစ္ ေကာက္ေကြး ပံုစံပ်က္ ျခင္း မရွိပါ )
( င ) MPGN ( ေက်ာက္ကပ္ ေရာင္ေရာဂါ တစ္မ်ဳိး )
( စ ) နာတာရွည္ ဖ်ားျခင္း
( ဆ ) Asthenia, fatigue , weakness ( ႏံုးတယ္ ၊ ေပ်ာ့တယ္ )

ဒုတိယ အုပ္စု
အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုး နဲ႔ ဆက္စပ္တယ္ လို႔ ထင္ရတဲ့ ေရာဂါမ်ား
( က ) Non-cryoglobulinneamia systemic vasculitis ( PAN ) ( Poly Arteritis Nodosa ) ေသြးေၾကာကေလး မ်ား ေရာင္ျခင္း
( ခ ) ေဗလံုး တြင္ ေသြးက်ိတ္ ကင္ဆာ ျဖစ္ျခင္း
( ဂ ) ေသြးျဖဴဥ အမ်ဴိးအစား ဘီ ႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာ ေသြးက်ိတ္
( ဃ ) Sicca syndrome ( ပါးစပ္ေျခာက္ ၊ မ်က္လံုးေျခာက္ ေရာဂါမ်ား )
( င ) Porphyria cutenea tarda ( ေနထိ ေသာ ေနရာမ်ား တြင္ အေရျပား အရည္ၾကည္ အိတ္ကေလး မ်ားေပၚျခင္း ၊ ကုပ္ ၊ လက္ ၊ လက္ဖ်ံ၊ မ်က္ႏွာ စတဲ့ ေနရာေတြ ျဖစ္တယ္ )

တတိယ အုပ္စု
အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးနဲ႔ ဆက္စပ္ေကာင္း ဆက္စပ္ မယ္ထင္ရတဲ့ ေရာဂါမ်ား
( က ) ေသြးမႊားဥ နည္းတဲ့ ေရာဂါ
( ခ ) အမ်ဳိးအစားႏွစ္ ဆီးခ်ဳိ
( ဂ ) သိုင္းရြိဳက္ ေခၚ လည္ပင္း ေဟာ္မုန္း က်ိတ္ေရာင္ေသာ ေရာဂါ
( ဃ ) Lichen planus ( လိုင္ခန္ ပလင္းနပ္ ေခၚ အေရျပား ေရာဂါ တစ္မ်ဳိး )
စသည္ျဖင့္ ေတြ႔ရတယ္ ။ တစ္ခု ခ်င္းစီကို ေနာက္မွ ေျပာပါမယ္ ။
အသည္းေရာင္ " စီ " ပိုးေဆး မထိုးခင္ နဲ႔ ေဆးထိုးစဥ္ ကာလမွာ ဘာလို႔ ေသြးေတြ တစစ္တည္း စစ္ေနရတယ္ဆို တာ နားလည္ လာမယ္ ။

ပါေမာကၡ ဦးသံစစ္ ( အသည္းအထူးကု ) ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ ေဆးရံုၾကီး